Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΙΑ - Εισηγητής: Περικλής Βαλλιάνος, 13/02/2018
Όπως το είχε διαγνώσει ο Arnold Toynbee στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο The Greeks and Their Heritages η νεώτερη Ελλάδα διαπερνιέται από τρείς τουλάχιστον διαφορετικές ιστορικές παραδόσεις. Πρώτα την κλασσική αρχαιότητα, της οποίας η μνήμη αναβίωσε στις παραμονές της επαναστάσεως του 21 από τον διαφωτισμό. Δεύτερον, την βυζαντινή-θεολογική, και μάλιστα μια συγκεκριμένη εκδοχή της –την αντιδυτική. Και τρίτον την οθωμανική, η οποία είναι συνέχεια της βυζαντινής θεοκρατικής (καισαροπαπικής) αντίληψης για την πολιτική εξουσία, και ως τέτοια αναγνωρίζεται από την ορθόδοξη εκκλησία. Αλλά εντείνει την μοιρολατρική στάση του ραγιά απέναντι στο «δοβλέτι», καθώς βέβαια τώρα αποκλείεται από την θρησκευτική κοινότητα που κυβερνάει και γίνεται άθυρμα κάθε δεσποτικής αυθαιρεσίας.
Οι παραδόσεις αυτές κατ’ αρχήν δεν συνδυάζονται. Κατά δεύτερον όμως η σχέση της νεοελληνικής κοινωνίας με όποιο ιστορικό μείγμα λογισθεί ως η παράδοσή της δεν είναι σχέση ελεύθερη και κριτική, αλλά παθητική και ετερόφωτη. Έχοντας αποτύχει να διαμορφώσει ελεύθερους θεσμούς και ιδίως παιδεία, προσπαθεί να καταξιωθεί με μια μανιακή επίκληση κάποιου προγονικού κλέους, για το οποίο όμως της λείπει κάθε ουσιώδης ιστορική γνώση.
Μια κοινωνία στερημένη από δημιουργική ικμάδα (οικονομική και πολιτιστική) στο παρόν ζεί μέσα από ένα υποτιθέμενο και φαντασιώδες παρελθόν, πράγμα που σημαίνει δυστυχώς ότι δεν έχει μέλλον. Η παθογένεια αυτή της νεοελληνικής συλλογικής συνείδησης εκδηλώνεται κατάφωρα στην συζήτηση για το όνομα του γειτονικού κράτους.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ Σ. ΒΑΛΛΙΑΝΟΣ
ΟΜΟΤΙΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΕΚΠΑ
